Program SESAR (Single European Sky ATM Research) stanowi technologiczny filar Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej. Jego celem jest opracowanie i wdrożenie nowoczesnego systemu zarządzania ruchem lotniczym, pozwalającego zwiększyć przepustowość sieci ATM aby sprostać stale rosnącej ilości operacji lotniczych przy jednoczesnej poprawie wskaźników bezpieczeństwa. Zastosowanie nowoczesnych technologii i procedur pozwoli również na zredukowanie negatywnego wpływu lotnictwa na środowisko naturalne.
Skuteczna realizacja programu SESAR w znacznym stopniu przyczyni się do osiągnięcia w 2020 roku strategicznych celów SES:
- Trzykrotnego zwiększenia przepustowości
- Poprawy wskaźników bezpieczeństwa
- 10% redukcji negatywnego wpływu lotnictwa na środowisko naturalne
- 50% redukcji kosztów ATM
Na mocy Rozporządzenia Rady 219/2007 z dnia 27 lutego 2007 r. (plik do pobrania) powstało wspólne przedsięwzięcie SESAR (SJU – SESAR Joint Undertaking), zgodnie z art. 187 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Powołano je w celu kierowania działaniami podejmowanymi w fazie opracowywania programu SESAR. Wspólne przedsięwzięcie stanowi partnerstwo publiczno-prywatne, którego członkami założycielami są UE i Eurocontrol, co umożliwia racjonalizację i koordynację działań prowadzonych w ramach projektu w całej UE, przyjmując podejście zorientowane na osiąganie celów. Wspólne przedsięwzięcie umożliwia niwelowanie fragmentacji systemu ATM spowodowanej wdrażaniem wielu projektów na szczeblu krajowym lub regionalnym oraz pełniejsze wykorzystanie umiejętności i potencjału innowacyjnego sektora prywatnego.
Odtwarzacz video
Wspólne przedsięwzięcie SESAR odpowiada za:
- organizowanie i koordynowanie fazy opracowywania programu SESAR zgodnie z centralnym planem zarządzania ruchem lotniczym (ATM MP),
- zapewnianie niezbędnych funduszy poprzez łączenie funduszy sektora publicznego i prywatnego oraz zarządzanie nimi,
- aktualizację centralnego planu zarządzania ruchem lotniczym,
- organizowanie prac technicznych – w zakresie działań badawczo-rozwojowych, walidacji i analiz – które mają być realizowane pod jego nadzorem, unikając przy tym rozdrabniania działań,
- włączenie do prac zainteresowanych stron z sektora zarządzania ruchem lotniczym (instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, użytkowników, stowarzyszeń pracowniczych, portów lotniczych, przemysłu wytwórczego, jak również środowiska naukowego i instytucji naukowych),
- zapewnienie nadzoru nad działaniami związanymi z opracowaniem wspólnych produktów w ramach centralnego planu zarządzania ruchem lotniczym.
Wspólne przedsięwzięcie SESAR jest organem UE, posiadającym osobowość prawną i finansowanym z wkładów wnoszonych przez członków, w tym przedsiębiorstwa prywatne.
Będąc członkiem stowarzyszonym SJU, Polska Agencja Żeglugi Powietrznej poszerzając obszary swojej działalności, angażuje się w projekty badawczo-rozwojowe, które będą miały wpływ na kształt europejskiej przestrzeni powietrznej.
Realizacja programu SESAR została podzielona na trzy części:
- Faza planowania (SESAR Definition Phase) doprowadziła do opracowania ATM Master Plan. Dokument, powstał we współpracy z wieloma podmiotami branży lotniczej, określa on zakres działań – od badań i rozwoju aż do implementacji – jakie należy podjąć, aby osiągnąć ambitne cele programu SESAR.
Obecnie w przygotowaniu jest aktualizacja tego planu. Na przełomie września i pażdziernika 2015 dokument zostanie przedstawiony do akceptacji Komitetowi Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (SSC- Single Sky Committe). Po akceptacji, dokument będzie stanowił nową, oficjalną wersję ATM Master Plan. - Faza opracowywania (SESAR Development Phase), doprowadziła do precyzyjnego określenia nowoczesnych technologii, elementów systemu, procedur operacyjnych zdefiniowanych podczas pierwszej fazy realizacji programu SESAR.
- Faza wdrożenia (SESAR Deployment Phase) polega na produkcji oraz wdrożeniu do użytku operacyjnego nowoczesnej infrastruktury ATM, składającej się z interoperacyjnych technologii gwarantujących wysoką skuteczność działania transportu lotniczego w Europie. Zakłada się, że ukończenie inwestycji wdrożeniowych nastąpi do 2030 roku. Obecnie rozpoczęta faza wdrożenia systemu SESAR jest zdefiniowana w przepisach rozporządzenia wykonawczego Komisji (EU) Nr 409/2013 z dnia 3 maja 2013 r. w sprawie definicji wspólnych projektów, ustanowienia systemu zarządzania i określenia zachęt wspierających wdrożenie europejskiego centralnego planu zarządzania ruchem lotniczym.
Rozporządzenie 409/2013 przewiduje, że wspólne projekty mają być wdrażane na podstawie programu realizacji (deployment programme), opracowanego przez kierownika procesu realizacji (Deployment Manager).
Rozporządzenie 409/2013 przewiduje, że terminowe, skoordynowane i zsynchronizowane wdrażanie programu realizacji projektów odbywać się będzie na trzech poziomach:
- politycznym – Komisja Europejska,
- zarządzania – kierownik procesu realizacji,
- wdrażania – użytkownicy przestrzeni powietrznej, instytucje zapewniające służby przestrzeni powietrznej, porty lotnicze jak i strona wojskowa.
W związku z tym, 5 grudnia 2014 roku Komisja Europejska podpisała umowę partnerską z SESAR Deployment Aliance, wyznaczając go do roli kierownika procesu realizacji. Dyrektorem zarządzającym został Massimo Garbini. W skład kierownika procesu realizacji weszły trzy grupy partnerskie:
• Alians A6 –złożony z pięciu narodowych instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej, będących jednocześnie członkami SESAR JU, tj: Aena (Hiszpania), DFS (Niemcy), DSNA (Francja), ENAV (Włochy) i NATS (Wielka Brytania), współpracujących z grupą reprezentującą agencje będące członkami aliansu COOPANS, obejmującego AustroControl (Austria), Croatia Control (Chorwacja), IAA (Irlandia), LFV (Szwecja) i Naviair (Dania).
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) dołączyła do aliansu 30 czerwca 2014 roku. Zatem, obecnie instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej z siedmiu europejskich funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej (FAB) wchodzą w skład Sojuszu A6. W składzie DM znajduje się Polski przedstawiciel pełniący funkcję kierunkowego pośrednika w sprawach ANSP pełni przedstawiciel PAŻP
Grupa A4- grupa składająca się z czterech linii lotniczych: Air France-KLM, easyJet, IAG i Lufthansa Group
Więcej informacji na temat grupy A4 znajduje się na stronach :
www.airfranceklm-finance.com/en
www.easyjet.com
www.iairgroup.com
www.lufthansagroup.com/en/home.htm
• Grupa wdrożeniowa portów lotniczych (SDAG)- 25 największych europejskich lotnisk spośród reprezentowanych w Międzynarodowej Radzie Portów Lotniczych (Airport Council International) i uczestniczących we wspólnym projekcie pilotażowym SESAR.
W dniu 27 czerwca 2014 r. życie zostało przyjęte przez KE rozporządzenie wykonawcze (UE) Nr 716/2014 (plik do pobrania) w sprawie ustanowienia pilotażowego wspólnego projektu (PCP- Pilot Common Project) wspierającego realizację ATM MP. PCP dzieli się na sześć obszarów funkcjonalnych ATM, których wdrożenie ma charakter obowiązkowy dla wskazanych w projekcie podmiotów.
Z powołaniem DM został zatwierdzony PDP (Preliminary Deployment Programme), który jest kontynuacją IDP (Interim Deployment Programme). Zawiera on opis szczegółowych zadań wynikających z sześciu funkcjonalności ATM, zawartych w rozporządzeniu (UE) Nr 716/2014 (plik do pobrania). Wraz z szybkimi postępami nad pracami wdrożeniowymi, zaistniała potrzeba aktualizacji PDP. Dnia 30 czerwca 2015 br. KE zatwierdziła nowelizację wersji programu,- DP v1 – (Deployment Programme V1). Przewiduje on ulepszone, strategiczne podejście do wdrożenia projektów, bazujące na wykrytych w poprzednim programie błędach oraz niedociągnięciach. DP V1 również wskazuje, jakie projekty będą mogły ubiegać się o refundacje od Agencji Wykonawczej ds. Innowacyjności i Sieci (INEA – Innovation and Networks Executive Agency). Do końca roku przewidziane są dwa wezwania do składania takich wniosków, dla których całkowita wartość inwestycji wyniesie 2 miliardy Euro. Trwają już prace nad wersją DP V1.1 – która ma zostać opublikowana do końca września br. W planach jest powstanie Deployment Program v2, który ma zostać przedstawiony KE w czerwcu 2016.
W styczniu 2015 roku NCP (NSA Coordination Platform) opracowała wytyczne w sprawie roli państwowych władz nadzorujących (national supervisory authority – NSA) we wdrażaniu programu SESAR. Celem tych wytycznych jest wskazanie zadań i metod ich realizacji przez NSA, zarówno na poziomie krajowym jak i FAB, aby zapewnić skuteczne, efektywne i terminowe wdrożenie technologii SESAR, przy zachowaniu należytego poziomu bezpieczeństwa.
1 lipca 2015 roku w Brukseli zostało podpisane porozumienie (Memorandum of Understanding) pomiędzy NSA CP a DM. Ma ono na celu ustanowienie ram prawnych, w których strony zobowiązują się do współpracy ze sobą zgodnie z wymaganiami art. 9.2.j rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 409/2013 (plik do pobrania).
źródło: http://www.ulc.gov.pl/zegluga-powietrzna/ses-jednolita-europejska-przestrzen-powietrzna/3823-sesar